Książka wydana przez Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli w Poznaniu stanowi swego rodzaju kontynuację cyklu pomocy dydaktycznych w nauczaniu etyki. Poprzedzają tę publikację „Lekcje etyki w szkole”, „Kierunek – wartości”, „Kierunek – dialog”, będące rodzajem przewodników metodycznych dla nauczycieli etyki. Tym razem mamy do czynienia z książką o wiele bardziej uniwersalną, jak sugeruje podtytuł: „…nie tylko dla nauczycieli etyki”. I tak jest w istocie, gdyż oprócz etyki można ją śmiało wykorzystać na godzinach wychowawczych, lekcjach języka polskiego, a nawet na zajęciach terapii pedagogicznej.
Punktem wyjścia w poszczególnych rozdziałach jest zawsze „JA” w odniesieniu do siebie samego (codzienne dylematy związane np. z podejmowaniem decyzji i odpowiedzialnością), następnie w relacjach z rodziną i innymi grupami rówieśniczymi w klasie, szkole czy osiedlu, by wreszcie, zataczając coraz szersze kręgi, dotrzeć do problematyki społecznej o charakterze globalnym, jak np. ekologia, przejawy dyskryminacji, cyberprzemoc, stereotypy, role społeczne itp.
Nauczyciel znajdzie w każdym cyklu mnóstwo inspiracji. Lapidarne historyjki rozpoczynające rozdział można opowiedzieć rozbudowując nieco narrację i dostosowując do potrzeb grupy czy zespołu klasowego. Scenki dramatyczne da się odegrać z podziałem na role, co dzieci zazwyczaj bardzo lubią. Każda propozycja pozostawia wiele miejsca dla własnej kreatywności, ale też autonomii prowadzącego, nie trzeba się sztywno trzymać jakiegoś jednego kanonicznego scenariusza.
Na uwagę zasługuje bogata propozycja aktywności i ćwiczeń pogłębiających osobistą refleksję, jak chociażby w przypadku lekcji „Ja i drzewo”, która zaczyna się króciutkim utworem lirycznym zawierającym na końcu pytanie: A co drzewo widzi we mnie? Wejście w rolę drzewa lub ziarenka, a więc zmiana perspektywy ludzkiej na perspektywę innej żywej istoty nie komunikującej się z nami w sposób oczywisty np. werbalny, stanowi doskonały trening uważności i empatii. Po przestudiowaniu propozycji autorek nauczyciel, mając na uwadze potrzeby i możliwości grupy, decyduje czy ma to być praca indywidualna, w parach, czy w większych grupach.
Niezwykle cenne są załączone konteksty literackie i kulturowe, zawierające konkretne propozycje tekstów filozoficznych, powieści lub filmów do wyboru. Oprócz tego książkę wzbogacają dodatki metodyczne, wyróżnione na specjalnych stronach z dokładnym opisem m. in. technik dramowych, sposobu przeprowadzenia debaty oxfordzkiej, gier dydaktycznych, planszowych itp. Na końcu znajduje się również słowniczek kluczowych pojęć, pozwalający na ogólne zorientowanie się w poruszanej problematyce.
Jako nauczycielka etyki z bardzo długim stażem mogę gorąco polecić tę publikację i jestem pewna, że okaże się ona niezwykle pomocna nie tylko dla osób niemających jeszcze wielkiego doświadczenia, ale zostanie też doceniona jako źródło inspiracji przez nauczycieli z bogatą praktyką zawodową.
Anna Ziemska
Nauczycielka etyki, filozofii i polskiego
Redaktorka portalu etykawszkole.pl
Tytuł: Krok dalej … inspiracje metodyczne nie tylko dla nauczycieli etyki
Kierownik projektu: Alina Płazik-Janiszewska
Zespół autorski: Izabela Czerniejewska, Karolina Gruchalska-Matuszek,
Małgorzata Hypś-Wolińska, Aleksandra Lewandowska, Agata Maćkowiak,
Agata Matyjasek, Alina Płazik-Janiszewska, Alicja Skrzypczak
Wydawnictwo: Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli w Poznaniu
Rok wydania: 2019
Ilość stron: 148