Typ zajęć: godzina z wychowawcą, etyka, język polski, zajęcia dodatkowe

Wiek uczniów: 14-16 lat

Czas: 2 godziny lekcyjne

Temat:  Święta z Banksy’m

Cele:

Uczeń po zajęciach

- wyjaśnia symboliczne znaczenie znaków związanych ze świętami,

- interpretuje znaczenie symboli w zależności od kontekstu,

- analizuje i interpretuje wybrane murale Banksy’ego,

- dostrzega problemy współczesnego świata,

- formułuje przesłanie dla rówieśników/rówieśniczek.

Metody i formy pracy 

praca indywidualna, praca w grupie, praca z klasą, dyskusja, elementy dramy (stop-klatka, pantomima, rzeźba), dyskusja, mapa myśli, praca z obrazem, praca plastyczna.

Materiały

• słowniki (W. Kopaliński, Słownik symboli, Wydawnictwo „Wiedza Powszechna”, Warszawa 1990; W. Kopaliński, Słownik mitów i tradycji kultury, Oficyna Wydawnicza Rytm, Warszawa 2007),
• kartki,
• arkusze papieru, markery,
• zdjęcia murali Banksy’ego.

 Przebieg zajęć 

(Uwagi organizacyjne: przeprowadzenie zajęć wg proponowanego scenariusza wymaga przygotowania sali tak, aby nie było ławek).

Powitanie

Uczniowie i uczennice stoją w kręgu, w dowolnej kolejności przekazują grupie ,,pozytywną energię” w formie słów albo gestu, pozostali natomiast symultanicznie powtarzają to,  co zobaczyli albo usłyszeli.

Spotkania (speed dating)

Uczestnicy i uczestniczki zajęć chodzą po klasie, na wcześniej ustalony znak (np. klaśnięcie w dłonie, dzwonek, wyciszenie muzyki) siadają na podłodze (na krzesłach),   a następnie rozmawiają przez minutę na jeden z podanych przez prowadzącego/ prowadzącą  tematów i rozchodzą się. Warto wcześniej ustalić,  że nie wolno spotkać się dwa razy z tą samą osobą.

Przykładowe tematy:

Gdybym nie był/-a tu, to...

Chciałbym/chciałabym, aby w grudniu…

Święto jest wtedy, gdy…

Praca ze słownikiem, mapa myśli

Uczniowie i uczennice wymieniają symbole związane z grudniowymi świętami, następnie, podzieleni na zespoły, rysują i wycinają jeden z wymienionych oraz korzystając  ze słowników (Słownik symboli, Słownika mitów i tradycji kultury), szukają ich różnych kulturowych znaczeń oraz wartości, które ze sobą niosą. Każdy zespół przyczepia rysunek magnesem na tablicy (ścianie) i wokół niego tworzy mapę myśli.

Po prezentacji każdej z prac wszyscy pozostali mogą uzupełniać skojarzenia, konteksty
i  zadawać pytania.

Na podsumowanie uczestnicy i uczestniczki zajęć uzgadniają wniosek wynikający
z ćwiczenia, zapisują go jako tytuł dla powstałych map myśli.

Praca z obrazem

Nauczyciel/nauczyciela kładzie na podłodze np. trzy zdjęcia murali Banksy’ego związane ze świętami. Uczniowie i uczennice przechodzą pomiędzy obrazami i odpowiadają sobie nawzajem na pytania:

Co widzę?

Co sądzę na ten temat?

Nad czym się zastanawiam?

Następnie wybierają tylko jeden mural do wspólnej analizy i interpretacji, w tym celu każdy indywidualnie przechodzi do tego, który ich zdaniem przedstawia najistotniejszy problem, niezdecydowani natomiast ustawiają się pośrodku sali. Zadaniem powstałych grup jest przekonanie pozostałych do wybranej pracy Banksy’ego. Uczestnicy/uczestniczki w trakcie dyskusji mogą zmieniać miejsca. Decyduje większość.

(Uwagi organizacyjne: wybór murali zależy od osoby prowadzącej, np.:

- mural z bezdomnym, św. Mikołajem, reniferami, dostęp: https://noizz.pl/kultura/banksy-zrobil-nowy-mural-ze-swietym-mikolajem-i-bezdomnym/e4vdxmv, [dostęp online 9.12.2021r.],

- mur w Palestynie, dostęp: http://www.zeutch.com/wp-content/uploads/2017/12/peace-on-earth-angels-streetart-banksy-bethlehem-3-5a24fc4c540de__700.jpg. [dostęp online 9.12.2021],

- szopka bożonarodzeniowa i mur, dostęp: https://i.iplsc.com/szopka-stworzona-przez-banksy-ego/0009PDX1015LL78J-C123-F4.jpg, [dostęp online, 9.12.2021]).

Pantomima, stop-klatka

Nauczyciel/nauczycielka kładzie na środku sali wybrany przez klasę mural i dzieli uczniów i uczennice na trzy zespoły. Każdy indywidualnie wchodzi w rolę elementu świata przedstawionego na obrazie. Grupy realizują zadanie w formie pantomimy:

(1. grupa) Co się wydarzyło wcześniej?

(2. grupa) Co się dzieje teraz?

(3. grupa) Co się zdarzy później?

Prowadzący/prowadzący zatrzymuje w dowolnym momencie scenę jako stop-klatkę (np. dzwonek, klaśnięcie w dłonie). Wybrane osoby, będąc w roli, odpowiadają na pytania:

1. Co teraz robisz?
   2. Po co to robisz?
   3. Co chcesz osiągnąć?
   4. Skąd wiesz, że to zachowanie jest odpowiednie w danej sytuacji?
   5. Jaka jest twoja filozofia życiowa?

Po prezentacji uczniowie i uczennice:

- wychodzą z ról, każdy indywidualnie wyobraża sobie i pokazuje, jak ściąga z siebie gumę, która przylepiła się do całego ciała;

- rozmawiają o tym, jak czuli się w swoich rolach, co ich zaskoczyło, co zrozumieli;

- dyskutują o pantomimach, zwracając uwagę na kontekst symboli świątecznych  w pracach Banksy’ego, zmianę ich znaczeń w porównaniu z mapami myśli z pierwszej części lekcji, a także aktualność poruszanych problemów, przesłanie twórcy, itp.;

- zastanawiają się, po co artysta odnosi się do symboli świątecznych.

Wnioski zapisywane są w formie notatek w zeszycie.

Praca z symbolami

Uczniowie i uczennice, w zespołach, wybierają dowolny świąteczny symbol przyczepiony na tablicy i przygotowują w dowolnej formie (np. rzeźba - drama, plakat, reklama) współczesne świąteczne przesłanie dla rówieśników/rówieśniczek. Efekty pracy można utrwalić (np. w formie zdjęć, krótkich filmów) i pokazać innej klasie.

Ewaluacja, grafitti

Uczniowie i uczennice w ciszy zapisują (rysują) na tablicy / plakacie wyrażenia, zwroty, krótkie zdania, graficzne znaki związane z poruszanymi zagadnieniami czy udziałem w zajęciach.

Autorka: Alina Janiszewska – nauczycielka języka polskiego i etyki, redaktorka i autorka książek: Lekcje etyki w szkole. Gimnazjum Wydawnictwa Academicon, Lublin 2015, Kierunek – wartości. Inspiracje metodyczne nie tylko dla nauczycieli etyki, Wydawnictwo IF UAM, Poznań 2016, Kierunek – dialog. Inspiracje metodyczne nie tylko dla nauczycieli etyki, Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli w Poznaniu, Poznań 2017, Krok dalej… Inspiracje metodyczne nie tylko dla nauczycieli etyki, Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli w Poznaniu, Poznań 2019, Po drugiej stronie... Inspiracje metodyczne nie tylko dla nauczycieli etyki, Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli w Poznaniu, Poznań 2021