Razem damy radę

Solidarność

Solidarność oznacza angażowanie się na rzecz innych ludzi, pomaganie i wspieranie ich. To działa także dobrze na pomagających!, wzmacnia ich umiejętność radzenia sobie w trudnych warunkach i  działania pod obciążeniem, pomaga przezwyciężać kryzysy.  Podczas lekcji na taki temat uczniowie poznają znaczenie solidarności i zastanawiają się, w jakich warunkach mogą się nią wykazać. Omówienie konkretnych projektów pozwoli im poznać możliwości wykazania się  solidarnością na rożne sposoby. Może być to udział w kampanii informacyjnej,  pomoc materialna albo zaangażowanie się jako wolontariusz.

Lekcja przeznaczona dla klas 5-8 

Potrzebny czas: około 4 godziny lekcyjne 

Cele lekcji

Uczniowie:

w zakresie kompetencji osobistych

- rozpoznają własne cechy osobowości, zainteresowania i wartości i uczą się je nazywać;

- rozpoznają cechy wspólne i różnice w stosunku do innych uczestników grupy;

w zakresie kompetencji rzeczowych

- wiedzą, co znaczy solidarność i umieją podać przykłady;

w zakresie umiejętności działania

- potrafią przekonać innych do dobrych pomysłów i projektów;

- angażują się w projekty odpowiadające ich zainteresowaniom i wartościom;

Przebieg lekcji

Wprowadzenie

Razem damy radę. Zabawa

Moduły

1. Kwestionariusz z pytaniami. Praca indywidualna z kartą roboczą.
2. Czynić dobro. Dyskusja na temat projektów pomocowych.
3. Projekty pomocowe. Szukanie materiałów w Internecie.
4. Prezentacje projektów.

Zakończenie

Być aktywnym

Wprowadzenie

Razem damy radę

Jako wprowadzenie posłuży zabawa,  której uczestnicy muszą działać razem i nawzajem się wspierać. Można wybrać jedną z poniższych zabaw.

Taniec równowagi

Uczniowie poruszają się po klasie z towarzyszeniem muzyki. Każdy ma na głowie kartkę papieru, która nie może spaść na podłogę. Kto straci kartkę, musi przykucnąć. Może jednak wrócić do zabawy, jeżeli ktoś inny położy mu z powrotem kartkę na głowę, nie tracąc przy tym własnej kartki.  Celem zabawy jest pomagać innym tak, żeby nikt nie pozostał „w kuckach”.  

Odwrócić kocyk

Na podłodze kładziemy kocyk. Staje na nim tyle uczniów, żeby wszyscy zachowali pełną swobodę ruchów. Musi przy tym pozostać wolna część około 1/3 koca. Zadanie polega na tym, żeby wspólnymi siłami odwrócić koc na drugą (lewą) stronę tak, żeby nikt ani na chwilę nie znalazł się na podłodze poza kocem. 

Pytania

1. Jak sobie poradziliście z zabawą?
2. Co przyczyniło się do tego, że udało się osiągnąć cel zabawy?

Nauczycielka wyjaśnia:

W tej zabawie chodziło o to, żeby wszyscy współpracowali i się nawzajem wspierali. Ludzie  wspierają się w dobrych celach: aby pomóc innym, aby poprawić warunki życia innym ludziom. W ten sposób powstaje uczucie wspólnoty i bliskich więzi. I to jest solidarność.

Właśnie tym zajmiemy się bliżej na kolejnych godzinach.       

Pytania

1. Czy zaangażowałeś się już kiedyś na rzecz kogoś, kto potrzebował wsparcia?
2. Czy zaangażowałeś się już kiedyś wraz z innymi w coś, co było dla ciebie ważne?
3. Kiedy i w jakiej sytuacji wykazałeś się solidarnością?

Przykłady

- Pewien uczeń jest cały czas niesprawiedliwie traktowany przez jednego z nauczycieli; wstajesz i mówisz temu nauczycielowi, że jego zachowanie uważasz za niesprawiedliwe.

- Samorząd uczniowski zgodnie doprowadza to tego, że szkoła zakupiła nowe piłki do zabawy na boisku podczas długiej przerwy.  

Moduły

1. Kwestionariusz z pytaniami. Karta robocza 1.

Uczniowie wypełniają kwestionariusz o sobie. Chodzi tu o pokazanie ich charakterów. Najpierw wpisują na karcie roboczej krótkie odpowiedzi, a następnie szukają uczniów, którzy udzielili podobnych odpowiedzi. Uczniowie ci wpisują swoje imiona/nazwiska w rubrykach  poniżej.  W ten sposób uczniowie odnajdują koleżanki i kolegów, którzy mają ze sobą coś wspólnego.

Przykładowe odpowiedzi: piłka nożna, chór, ochrona środowiska, nie lubię szkolnego jedzenia, kocham wieloryby….

2. Czynić dobro

Nauczycielka wymienia i zapisuje na tablicy tematy/dziedziny, w które można się zaangażować. Przykłady zawiera karta robocza 2. Można powiększyć i wydrukować te przykłady. Uczniowie czytają wszystkie tematy, zastanawiają się i mówią, które z nich są dla nich interesujące i uzasadniają swój wybór.

Pojęcie „solidarność” jest omawiane na forum klasy na podstawie zapisanych na tablicy przykładów. Wskazane jest bliższe, szczegółowe zajęcie się tematem, który znalazł największe uznanie/zainteresowanie uczniów.

Pytania impulsowe

1. Dlaczego interesuje cię akurat ten temat?
2. Jak można zorganizować skuteczną pomoc?
3. Jak może wyglądać wsparcie?
4. Wyjaśnij pojęcie „solidarność” na przykładzie omawianego bliżej tematu.
5. Czy znasz osobiście projekty, które chciałbyś wesprzeć? A może już jesteś w nich zaangażowany?

3. Projekty pomocowe.

Praca w grupach.  Grupy poszukują informacji na temat wybranych projektów z karty roboczej 2 i przegotowują prezentację. Można wybrać dowolną formę prezentacji, na przykład: plakat z ustnym objaśnieniem, film, zmyślony wywiad, odegranie ról, piosenka, wiersz, prezentacja w Power Point.

4. Prezentacje projektów.

Wychodzimy od prezentacji każdej z grup wybranego przez nich projektu. Celem prezentacji jest wywołanie u słuchaczy postawy solidarności dla danego projektu.

Na końcu uczniowie brawami oceniają, która z prezentacji była najbardziej przekonująca.

Poziom braw można ocenić na podstawie miernika poziomu hałasu w klasie, jeśli taki jest zainstalowany albo za pomocą aplikacji na telefon komórkowy dostępnej w Internecie, na przykład tutaj:   https://play.google.com/store/apps/details?id=de.monks.laermApp

Zakończenie

Być aktywnym

Uczniowie zastanawiają się, w jaki sposób chcieliby się solidaryzować z projektami pomocowymi, a może nawet zaangażować się w nich osobiście.

Wskazane jest przy tym wybrać konkretny projekt. Może są takie działania w bezpośrednim sąsiedztwie /otoczeniu uczniów, w które chcieliby się zaangażować?

Podczas dyskusji i wybieraniu projektu / działania warto zawsze pamiętać o jednym: dobrze jest się zaangażować w coś konkretnego. Nie można się angażować we wszystko.

Przykładowe aktywności:

- zbieranie środków poprzez sprzedaż ciasteczek własnego wyrobu; sprzedaż książek na bazarku starych książek;

- jednorazowe lub okresowe zaangażowanie się jako wolontariusz;

- wzbudzenie zainteresowania na przykład za pomocą ulotek;

- udział w demonstracji solidarnościowej;

- pisanie listów do osób i instytucji odpowiedzialnych za dany problem;

- zbieranie podpisów pod petycjami;

- podpisywanie się pod petycjami Online.

Karta robocza 1

Kwestionariusz z pytaniami

Karta robocza 2

Możliwe projekty

Budowa studni

Ludzie w wielu afrykańskich wioskach muszą chodzić wiele kilometrów, żeby nabrać wody niekiedy nawet z bajorka. Woda ta jest często brudna i ludzie chorują. Ludziom tym można bardzo pomóc budując studnie w afrykańskich wioskach .

Lasy deszczowe

Każdej minuty niszczony jest kawałek lasu tropikalnego wielkości boiska piłkarskiego.

Lasy deszczowe należy chronić dla dobra całej planety.

Ochrona wymierających gatunków

Tysiące gatunków zwierząt i roślin każdego roku znika na zawsze z powierzchni ziemi.

Powinniśmy okazywać szacunek przyrodzie i chronić to, co rozwijało się na ziemi niekiedy przez miliardy lat.

Bezdomni 

Na ulicach dużych miast żyją ludzie nie mających gdzie mieszkać. Bywa ku temu wiele powodów. Bardzo często są przez innych przepędzani, wyśmiewani, poniżani.

Uchodźcy

Większość z nich, często z narażeniem życia ucieka  przed wojnami w ich ojczyznach. Ludzi ci są całkowicie zdani na pomoc innych. Rząd polski nie wpuszcza uchodźców, ale inne kraje europejskie ich przyjmują

Właściwe warunki hodowali

Wiele  zwierząt dostarczających nam produktów, które spożywamy - mleko, jajka, mięso – jest hodowanych w niewłaściwych warunkach. Często bardzo przy tym cierpią. Tylko w gospodarstwach ekologicznych zwierzęta hodowlane mają odpowiednie warunki.

Szkoła dla każdego

Prawie 60 milionów dzieci na świecie wcale nie chodzi do szkoły. Wiele z nich żyje w biedzie i musi ciężko pracować. Tym dzieciom odmawia się prawa do nauki. 

Na podstawie: Gemeinsam Gutes tun;  autorstwa Katrin Filler, berlińskiej nauczycielki Lebenskunde

Tłumaczył i opracował

Andrzej Wendrychowicz