Kontynuujemy publikację nowego cyklu materiałów dla nauczycieli. Doktor Lothar Scholz, nauczyciel, kierownik seminariów szkoleniowych dla nauczycieli i projektów Comenius, urzędnik miejski odpowiedzialny za edukację, specjalizuje się w metodologii nauczania. Jest m.in. autorem poradnika „Methoden Kiste”, wydanego przez niemieckie Federalne Centrum Edukacji Politycznej (bpb).Otrzymaliśmy zgodę Bundeszentrale für politische Bildung (bpb) na przetłumaczenie tych materiałów i udostępnienie ich użytkownikom portalu etykawszkole.pl
Źródło:
Methoden-Kiste Autor: Dr. Lothar Scholz, Seiten: 62, Erscheinungsdatum: 7. Auflage 2016, Bundeszentrale für politische Bildung/bpb. Deutschland. http://www.bpb.de/shop/lernen/thema-im-unterricht/36913/methoden-kiste
We wstępie do „Methoden Kiste“ Autor pisze:
Demokracja żyje ze współpracy i zaangażowania. Każdy z osobna jest zaproszony do współdziałania i do udziału. Niezbędnych do tego kompetencji, jak: informować się, wzajemnie komunikować, współpracować z innymi, samodzielnie oceniać; swoje sprawy stosownie przedstawiać - można nauczyć się już w szkole. Najlepiej udaje się to w środowisku szkolnym, w którym promowane jest samodzielne, odpowiedzialne, ale też kooperatywne i kreatywne uczenie się. „Methoden Kiste” ma w tym pomóc. Sposób/metody są uporządkowane wedle obszarów ich zastosowania. Na przykład „wprowadzenie”, „prezentacja”, czy „informacja zwrotna”. Są tak opisane, żeby także uczniowie mogli sami sobie wybrać i zastosować którąś z nich, a tym samym brać udział w kształtowaniu procesu nauczania. Dzięki temu „Methoden Kiste” wnosi swój wkład w demokratyzowanie szkoły.
Moja wizytówka
Nowa grupa szkolna, nowy temat – dwa czynniki/elementy mogące wywołać niepewność i zaniepokojenie uczniów, którzy powinni się (1) przedstawić klasie oraz (2) wypowiedzieć w temacie lekcji. Ta metoda pomaga nabrać pewności siebie, ułatwić podjęcie rozmowy i wejście w temat lekcji.
Każdy uczeń dostaje kartkę formatu A3 podzieloną na cztery równe części. Pośrodku rysujemy okrąg/elipsę/ramkę, w którą wpisujemy swoje nazwisko, ewentualnie uzupełnione o jakiś symbol, rysunek, który ma nas wyróżnić.
W każdym narożniku kartki wpisujemy podyktowane przez nauczyciela początki zdań, będących impulsem do tematu lekcji. Uczniowie samodzielnie uzupełniają resztę każdego zdania.
Po wykonaniu takich osobistych „wizytówek” uczniowie, trzymając je przed sobą, spacerują po całej klasie w poszukiwaniu osoby, której jeszcze dobrze nie znają. Stają naprzeciw siebie i nawiązują rozmowę na temat napisanych przez siebie zdań. Scenariusz ten powtarzamy dwa do pięciu razy, czyli odbywamy dwie do pięciu takich rozmów.
Przykładowe początki zdań podczas lekcji na temat demokracji:
1. Demokracja znaczy dla mnie…….
2. Z demokracją mamy do czynienia, kiedy……
3. Od demokracji w naszej szkole/klasie oczekuję…..
4. W temacie „Demokracja” interesuje mnie najbardziej…..
Metoda czterech kątów
Kiedyś dawno temu, nauczyciele wysyłali niegrzecznych uczniów do kąta, w którym musieli stać twarzą do ściany. Teraz cztery kąty sali klasowej można wykorzystać na potrzeby interesującej metody. Każdemu z kątów przyporządkowujemy jakieś interesujące stwierdzenie/wypowiedź albo pytanie. Metoda ta służy lepszemu poznaniu się uczniów i pomaga w nawiązaniu rozmowy między nimi. Podczas takiej rozmowy mogą oni odkryć wspólne poglądy lub wspólne interesy albo wstępnie wyjaśnić jakiś problem.
Poszczególni uczniowie udają się to tych kątów w klasie, którym przyporządkowano najbardziej interesujący ich temat lub pytanie i rozmawiają o tym. Wyjaśniają także, dlaczego wybrali akurat ten kąt klasy.
Przykład: w wakacje….
Kąt A: …najchętniej wędruję po górach.
Kąt B: …najbardziej lubię kąpać się w morzu lub w jeziorze.
Kąt C: …najchętniej lubię leniuchować w domu.
Kąt D: …najbardziej lubię spędzać czas z przyjaciółmi
Przykład: polityka….
Kąt A: …to dla mnie bardzo interesujący temat.
Kąt B: …jest tylko dla dorosłych.
Kąt C: …zupełnie mnie nie interesuje
Kąt D: …należy zostawić ją specjalistom.
Tłumaczył i opracował
Andrzej Wendrychowicz