Obrazki i rotacyjna rozmowa partnerska

Rozpoczynamy publikację nowego cyklu materiałów dla nauczycieli. Doktor Lothar Scholz, nauczyciel, kierownik seminariów szkoleniowych dla nauczycieli i projektów Comenius, urzędnik miejski odpowiedzialny za edukację, specjalizuje się w metodologii nauczania. Jest m.in. autorem poradnika „Methoden Kiste”, wydanego przez niemieckie Federalne Centrum Edukacji Politycznej (bpb).Otrzymaliśmy zgodę Bundeszentrale für politische Bildung (bpb) na przetłumaczenie tych materiałów i udostępnienie ich użytkownikom portalu etykawszkole.pl

Źródło:  

Methoden-Kiste Autor: Dr. Lothar Scholz, Seiten: 62, Erscheinungsdatum: 7. Auflage 2016,

Bundeszentrale für politische Bildung/bpb. Deutschland.

http://www.bpb.de/shop/lernen/thema-im-unterricht/36913/methoden-kiste

We wstępie do „Methoden Kiste“ Autor pisze:

Demokracja żyje ze współpracy i zaangażowania. Każdy z osobna jest zaproszony do współdziałania i do udziału. Niezbędnych do tego kompetencji, jak: informować się, wzajemnie komunikować, współpracować z innymi, samodzielnie oceniać; swoje sprawy stosownie przedstawiać - można nauczyć się już w szkole. Najlepiej udaje się to w środowisku szkolnym, w którym promowane jest samodzielne, odpowiedzialne, ale też kooperatywne i kreatywne uczenie się. „Methoden Kiste” ma w tym pomóc. Sposób/metody są uporządkowane wedle obszarów ich zastosowania. Na przykład „wprowadzenie”, „prezentacja”, czy „informacja zwrotna”. Są tak opisane, żeby uczniowie mogli sami sobie wybrać i zastosować którąś z nich, a tym samym brać udział w kształtowaniu procesu nauczania. Dzięki temu „Methoden Kiste” wnosi swój wkład w demokratyzowanie szkoły.  

Wprowadzenie za pomocą zbioru obrazów

Obrazy na ogół lepiej od słów pokazują wyobrażenia, nastawienia, doświadczenia, przeżycia, opinie i sądy. Powiedzenie: „jeden obraz mówi więcej niż tysiąc słów” jest uprawione. Obrazy o wiele łatwiej się przyswajają, pozostają dłużej w pamięci i łatwiej je sobie przypomnieć. Obrazy pozwalają na szybki kontakt z tematem, który przedstawiają. Dlatego dobrze nadają się do wprowadzenia w temat przerabiany na lekcji.

Potrzebny będzie mały zbiór obrazów (fotografie, rysunki, karykatury, symbole, …) na przykład do tematu lekcji „Młodzież dzisiaj”. Taki zbiór mogą przygotować także uczniowie, korzystając z gazet, czasopism i z Internetu. Na początku lekcji można zgromadzone obrazy ułożyć na podłodze na środku klasy. Każdy uczeń wybiera sobie jeden obraz, który do niego szczególnie przemawia i przywołuje/wywołuje u niego określone myśli, wyobrażenia, doświadczenia czy opinie.

Następnie każdy z uczniów za pomocą „Rotacyjnej rozmowy partnerskiej” prezentuje swojemu rozmówcy wybrany obraz i uzasadnia, dlaczego akurat ten szczególnie do niego przemawia.

Rotacyjna rozmowa partnerska

Kto w szkole uczył się rzeczowo i otwarcie wypowiadać i uważnie słuchać innych, ten ma już dobrą podstawę do nabycia „kompetencji komunikowania się”. Jest ona bardzo ważna w życiu prywatnym i zawodowym. Także na szkolnych lekcjach jest dość okazji do ćwiczenia komunikowania się. Najważniejsze jest przy tym to, żeby uczniowie rozmawiali między sobą, a nie w swoich wypowiedziach zwracali się tylko do nauczyciela.

Metodą wzajemnej wymiany myśli, opinii, wyjaśnienia swojej decyzji wyboru akurat tego obrazka, ale także omówienia na przykład wyników prac domowych jest tak zwana „Rotacyjna rozmowa partnerska”, nazywana także „komunikatywnym przesuwaniem krzeseł”.

W tym celu uczniowie tworzą możliwie duży krąg. Teraz następuje odliczanie, kolejno: A—B,   A—B,

A—B, A—B, …. Ci na kogo wypadnie „B” biorą swoje krzesła i stawiają je w kręgu wewnętrznym naprzeciwko osoby „A” siedzącej po jego prawej ręce przed opuszczeniem kręgu zewnętrznego.

Następnie uczniowie „B” (z kręgu wewnętrznego) przedstawiają / referują siedzącym naprzeciwko nich (z kręgu zewnętrznego) uczniom „A” temat. W naszym przykładzie wyjaśniają, dlaczego wybrali akurat dane zdjęcie (patrz tekst „Wprowadzenie za pomocą zbioru obrazów”).

Teraz uczniowie „A” podsumowują/streszczają to, co przed chwilą usłyszeli od „B” i następnie przedstawiają im swój obrazek i wyjaśniają, dlaczego go wybrali.

Na znak nauczyciela uczniowie „B” z kręgu wewnętrznego przesiadają się o dwa miejsca w lewo. Teraz uczniowie „A” jako pierwsi prezentują uczniom „B” swoje obrazki i uzasadniają ich wybór.

I tak jak poprzednio, uczniowie „B” najpierw podsumowują to, co przed chwilą usłyszeli, a następnie przedstawiają swoją kwestię

Teraz uczniowie „B” ponownie przesiadają się o dwa miejsca w lewo i to oni jako pierwsi zaczynają swoje relacje uczniom „A”. I tak dalej …

Ponieważ połowa uczniów w grupie jednocześnie mówi, nie mogą robić tego zbyt głośno, żeby się nawzajem nie zagłuszać.

To, jak długo ma trwać rotacyjna rozmowa partnerska zależy od rozległości/potencjału tematu lekcji/tematu rozmów. Jeśli temat jest dość prosty wystarczą trzy-cztery rundy. Dlatego ważny jest wybór tematu.

Rotacyjna rozmowa partnerska może być także prowadzona na stojąco.

Historie obrazkowe

Wracamy do naszego zbioru obrazów. Po kilku rundach partnerskiej rozmowy rotacyjnej tworzą się

4-5 osobowe grupy. Grupa dostaje następujące zadania:

- Ułóżcie swoje obrazki w takiej kolejności, żeby powstała z nich jakaś historyjka związana z tematem lekcji.

- Nadajcie tytuł swojej historyjce, albo zróbcie opisy każdego z obrazów.

- Wybierzcie swojego rzecznika, który przedstawi klasie waszą historyjkę.

Inna możliwość: wybierzcie zgodnie jeden lub dwa obrazki, który/które najmocniej do was przemawiają i porozmawiajcie o nich.

Po prezentacji historyjek obrazkowych grupy ponownie się zbierają i formułują pięć tematów, które są ważne dla przerabianego tematu lekcji. Po ułożeniu tych tematów w sensownej kolejności i nadaniu im krótkich opisów powstanie propozycja przebiegu lekcji na dany/omawiany temat.

W ten sposób uczniowie mogą brać udział w kształtowaniu procesu nauczania, o czym pisze w cytowanym wyżej wstępie Autor, doktor Lothar Scholz.

Tłumaczył i opracował

Andrzej Wendrychowicz