Gramy Fair Play - piłkarskie mistrzostwa Europy

Podczas tej lekcji etyki na pierwszym miejscu powinno być zainteresowanie piłką nożną, panujące w tej chwili całej Europie. W każdym meczu ważna jest gra Fair Play i duch wspólnoty w drużynie. Także dzieci niezainteresowane piłką nożną chętnie podyskutują na ten temat, bo Fair Play odnosi się też do każdej innej gry, ale także do zachowanie wobec innych ludzi.

Informacja

Fair Play to pojęcie określające sportowe zachowanie, które wychodzi poza formalne przestrzeganie reguł gry. Mówi ono o zachowaniu/postawie gracza: szacunku i respektu wobec sportowego przeciwnika oraz uznawaniu jego fizycznej i psychicznej integralności. Przeciwnik sportowy jest widziany jako partner, a przynajmniej jako rywal, którego godność należy szanować, nawet w najbardziej zaciętej walce. Gra Fair Play obejmuje:

- uznanie i przestrzeganie zasad rywalizacji;

- partnerskie obchodzenie się z rywalem;

- zwracanie uwagi na równe szanse i warunki;

- miarkowanie motywacji walki: nie może być zwycięstwa za każdą cenę;

- zachowanie godnej postawy zarówno po zwycięstwie jak i po porażce.

Lekcja przeznaczona dla klas 1 – 3

Potrzebny czas: 3-4 godziny lekcyjne

Cele lekcji

Uczniowie:

- zastanawiają się, co jest potrzebne do gry w piłkę;

- dowiadują się, że w piłkę nożną gra się omal na całym świecie;

- na przykładzie Afryki zobaczą, że w piłkę można grać w każdych warunkach;

- wspólnie zastanawiają się nad regułami Fair Play

Przebieg lekcji

Wprowadzenie

1. Co wiesz o mistrzostwach Europy w piłkę nożną? – rozmowa w kręgu.

2. Czy lubisz piłkę nożną? – ćwiczenie dla wszystkich.

Rozpracowanie tematu

1. Czego potrzeba do gry w piłkę nożną? – karty robocze 1 i 2

2. Najważniejsze, to radość z gry – praca w grupie

3. Reguły Fair Play – rozmowa, uzgodnienie stanowiska

Pogłębienie tematu

Zrobienie piłki – praca w grupie, rozwijanie własnych pomysłów

Zakończenie

Zabawa z samodzielnie wykonaną piłką – mecz.

Wprowadzenie

1. Co wiesz o mistrzostwach Europy w piłkę nożną? – rozmowa w kręgu.

Dzieci wymieniają się wiedzą na ten temat. Nauczycielka może uzupełnić te informacje. Wskazane jest wcześniejsze poszukanie informacji w Internecie.

Czy lubisz piłkę nożną? – ćwiczenie dla wszystkich

Na dwóch przeciwnych ścianach klasy przyklejamy kartki A4 ze słowami TAK oraz NIE. Dzieci zbierają się pod jedną z tych dwóch kartek po przeczytaniu przez nauczycielkę następujących tez:

- piłka nożna jest bardzo lubianym sportem;

- do gry potrzebne są bardzo dobre buty piłkarskie;

- piłką nożną interesują się tak samo chłopcy jak i dziewczęta;

- w piłkę nożną gra się prawie na całym świecie;

- czy lubisz piłkę nożną?

- czy jesteś dobrym piłkarzem?

Nauczycielka prosi kilkoro uczniów o uzasadnienie ich wypowiedzi.

Inna możliwość: tę zabawę można przeprowadzić na szkolnym boisku. Odpowiedź TAK oznacza zgromadzenie się w bramce. NIE – pozostanie na boisku poza bramką.

Rozpracowanie tematu

1. Czego potrzeba do gry w piłkę nożną? – karty robocze 1 i 2

Praca indywidualna lub w zespołach. W tym celu uczniowie naklejają na karcie roboczej symbole lub słowa. .

Można też posłużyć się piłką podawaną z rąk do rąk. Kto ma piłkę, wymienia przedmiot lub zasadę potrzebną w grze. Jak ktoś nie ma pomysłu, podaje piłkę dalej.

Omówienia wyników.

Uczniowie siadają w kręgu. Odpowiadają na postawione pytanie za pomocą prawdziwych przedmiotów lub kartek z zapisami lub rysunkami/zdjęciami, które kładą na stole pośrodku kręgu. Nauczycielka zadaje pytania:

- czy zgadzasz się z taką odpowiedzią? (dlaczego nie?)

- z czego można zrezygnować przy grze w piłkę?

- co jest do gry niezbędne?

2. Najważniejsze, to radość z gry – praca w grupie

Materiały pomocnicze: zdjęcia grających w piłkę. Chodzi o zawodowe drużyny, ale też dzieci biegające za piłką po podwórku.

W zespołach 3-4 osobowych dzieci zastanawiają się nad pytaniem.

- Kiedy gra z piłkę nożną lub w inną grę sprawia ci szczególną radość?

Dal ułatwienia pracy, zdjęcia z gry w piłkę nauczycielka umieszcza w widocznym miejscu

Odpowiedzi zapisujemy hasłowo na kartce A3. W każdej grupie musi być dziecko, które już umie dobrze pisać.

Omówienie wyników. Grupy odczytują swoje zapisy. Karki można umieścić na ścianach.

- jak myślicie, czy grający w piłkę (na zdjęciach) mają radość z gry?

- dlaczego?

- po czym to rozpoznajecie?

3. Reguły Fair Play – rozmowa, uzgodnienie stanowiska

Cała klasa zastanawia się, które reguły gry Fair Play są najważniejsze. Nauczycielka odczytuję informację o znaczeniu tego określenia (patrz początek tekstu). Te reguły obowiązują także w innych dyscyplinach sportu. Również w codziennym zachowaniu są one bardzo ważne.

- jakie regulacje Fair Play odnoszą się głównie do piłki nożnej?

- jakie reguły Fair Play odnoszą się także do innych dyscyplin sportowych? Podaj przykłady;

- czy zasada Fair Play dotyczy także codziennego życia, na przykład w klasie szkolnej?

- czy dzieci w waszej klasie postępują Fair Play?

- co byś sobie życzył w tym temacie?

Wspólnie ustalone reguły można wypisać na dużym arkuszu papieru i umieścić na tablicy. Teraz dzieci głosują, które z tych reguł są najważniejsze. Każdy ma trzy głosy, czyli może wybrać trzy dla niego najważniejsze reguły.

Przykłady

1. Akceptacja i przestrzeganie zasad gry (sędzia, gra bez fauli, kiedy należy się rzut karny ….)

2. Partnerskie zachowanie wobec rywali (pomaganie w podniesieniu się po upadku, nie obrażać innych …….)

3. Te same szanse i zasady gry (chłopcy i dziewczęta w jednej drużynie….)

4. Nie może być zwycięstwa za wszelką cenę (najważniejsza jest radość z gry……..)

5. Godne zachowanie po zwycięstwie i po porażce (pogratulować zwycięzcy, nie śmiać się z przegranego ……)

Pogłębienie tematu

Wykonanie własnej piłki

Nauczycielka czyta tekst „Jeden dzień u Janeba” (załącznik) Opowiadanie jest o 7-letniej dziewczynce Janeba z Ugandy. Jest tam też o piłkach samodzielnie zrobionych przez dzieci.

W małych zespołach uczniowie budują własną piłkę, tak jak robią to dzieci w Afryce. W tym celu na stołach należy zgromadzić odpowiednie materiały:

- stare gazety;

- mocna taśma klejąca;

- plastikowe torebki (tzw. reklamówki);

- mocne gumki „aptekarki” i/lub sznurek.

Dzieci same decydują, z czego i jak zrobią swoją piłkę. Nauczycielka pomaga, żeby piłka była możliwie stabilna. Nie musi być tak duża, jak „prawdziwa” piłka.

Zakończenie

Zabawa z samodzielnie wykonaną piłką – mecz.

Na szkolnym boisku próbujemy strzelać własnoręcznie zrobioną piłką do bramki.

- czyja piłka sprawiła się najlepiej?

- komu udał się najlepszy strzał do bramki?

Można też spróbować rozegrać taka piłką mecz. Wcześniej należy ustalić zasady (w tym czas meczu). Drużyny muszą się zastosować do ustalonych podczas lekcji zasad Fair Play. Jeśli ktoś nie chce/nie może grać to wciela się w rolę kibica i dopinguję swoją drużynę. Po meczu wspólna ocena, czy były zachowane reguły Fair Play i co w nich należy zmienić/poprawić przed następnym meczem.

Karta robocza 1

Co jest potrzebne do gry w piłkę nożną?

Naklej kartki z napisami i/lub obrazki z karty roboczej 2.

Karta robocza 2     Symbole i słowa

 Radość z gry         Zasady  Czerwone kartki            Zwycięzca                Pokonany          Murawa       Kibice

Załącznik

Jeden dzień u Janeba

Janeba mieszka wraz z trojgiem rodzeństwa: Diana (5 lat), Timothy (2 lata), Kamya (6 miesięcy) w małym domku w Nsymba, dzielnicy na obrzeżach Kampali, stolicy Ugandy, kraju we wschodniej Afryce. Uganda leży na równiku; to taki rodzaj paska wokół Ziemi. Każdego dnia słońce wstaje tam o wpół do siódmej rano i zachodzi o wpół do siódmej wieczorem.

Zadanie: poszukaj na globusie równika i znajdź Ugandę.

Janeba jest najstarsza z dzieci (7 lat). Dlatego ponosi już odpowiedzialność za rodzinę i musi pomagać w domu, bo mama ma dużo pracy z młodszym rodzeństwem. Dlatego Janeba nie chodzi jeszcze do szkoły. Dzisiaj musi iść z siostrą Dianą na targ i kupić produkty na ugotowanie obiadu. Na targu nie ma stałych cen, jak u nas, trzeba je za każdym razem wytargować ze sprzedawcą.

Zadanie: odegrajcie scenkę z zakupów na targu.

W drodze powrotnej dziewczynki uzbierały trochę chrustu w sąsiednim lesie. Potrzeba go do rozpalenia ognia. W lesie rośnie wysoka trawa słoniowa i trzcina cukrowa, która na wietrze pięknie szumi. Słuchać też głosy zwierząt a na niebie widać lecące marabu.

Zadanie: potrzyjcie mocno dłońmi, żeby udawać szum trawy i spróbujcie naśladować głosy zwierząt.

Potem trzeba jeszcze pomóc mamie przynieść wodę. Trzeba iść wzdłuż drogi do studni oddalonej kilometr od domu. Wodę nosi się tak: jedno wiadro na głowie, a drugie w ręku.

Zadanie: spróbuj utrzymać na głowie bez pomocy rąk ciężką książkę.

Teraz Janeba i Diana muszą wyprać odzież. Robią to na łące przed domem między drzewami bananowca, bo tam jest cień. Między drzewami mango jest rozpięty sznur do suszenia prania. W cieniu drzew odbywa się też jedzenie: słodkie kartofle z kurczakiem w sosie z orzeszków ziemnych; do tego warzywa z własnego ogródka.

Zrobiło się popołudnie i można iść na boisko. Tam Janeba spotyka inne dzieci z Nsymba. Bierze siostrę Dianę za rękę i razem biegną na boisko. Po drodze spotykają Habiba, który właśnie wraca z boiska i mówi, że piłka się zepsuła i potrzebna jest nowa. Razem zbierają na ulicy stare torby plastikowe i zdobywają sznurek. Potem idą na boisko, gdzie czekają już inne dzieci. Razem robią nowa piłkę.

Zadanie: oszacuj, ile plastikowych torebek trzeba zebrać na zrobienie piłki o wielkości twojej głowy.

Teraz wyjaśniają reguły rozegrania meczu piłkarskiego, bo coraz to dołącza jakiś nowe dziecko, a chcą grać fair. Wreszcie można pograć, dopóki słońce nie zacznie zachodzić. Potem muszą szybko wrócić do domu, żeby pomóc mamie w przygotowaniu kolacji.

Zadania:

- zróbcie własną piłkę i ustalcie trzy-cztery własne zasady, według których będziecie grać;

- porównajcie rozkład dnia Janeby z własnym. Co was najbardziej uderza?

Na podstawie: Fair Play in aller Welt. Fußballweltmeisterschaft 2010 in Südafrika, autorstwa berlińskiej nauczycielki Lebenskunde, Katrin Filler

Opracował: Andrzej Wendrychowicz