Kontynuujemy publikacje opisów gier/zabaw przydatnych na lekcjach etyki. Wyłącznie dla uproszczenia stosujemy głównie termin „zabawa”, także w odniesieniu do opisów gier, oraz zamiennie termin „gracz” lub „uczestnik zabawy”.

W celu lepszej identyfikacji i szybszego odnalezienia danej zabawy/gry są one numerowane w sposób narastający.

Tytułem wprowadzenia w temat zastosowania gier i zbaw na lekcjach etyki bardzo prosimy przeczytać opublikowany wcześniej tekst:

http://www.etykawszkole.pl/baza-wiedzy-/materiay-edukacyjne/275-gry-i-zabawy-na-lekcjach-etyki

ZABAWY WSPIERAJĄCE RÓŻNE TEMATY LEKCJI ETYKI

Temat: kim jestem?

Na lekcjach etyki jest ważne rozwijanie u dzieci pewności siebie, żeby coraz lepiej wiedziały kim są i co ich motywuje w życiu. W zabawach związanych z tym tematem chodzi o odkrywanie, kim się jest i co dla kogoś może być ważne. Dzieci odkrywają, przez jakie „okulary” można patrzeć na siebie samego, na innych i na otaczający świat. Jest wiele różnych perspektyw takiego patrzenia. Każda z nich jest nową wskazówką, co można uważać za ważne, a co nie. Dopóki nie ma się takiej świadomości, można posłużyć się innymi „okularami”, które do mnie lepiej pasują

Zabawa 17 – siedzę na krześle obok …

Cele zabawy

- Uczestnicy poznają lepiej imiona i/lub nazwiska innych dzieci.

- Uczestnicy w ramach swojej grupy zmieniają miejsca/ławki w klasie. Dzięki takiej zabawie zmienia się ustalony, zwyczajowy porządek, że np. w jednej ławce siedzą tylko dziewczęta, albo tylko chłopcy.

Przebieg zabawy

Uczestnicy siadają w kręgu. Krzesło obok nauczycielki prowadzącej grę jest puste. Teraz prowadząca zajmuje to puste miejsce i informuje: „Ja już siedzę”. Uczestnik, który siedział obok prowadzącej siada na zwolnionym przez nią miejscu i mówi „Jestem na krześle”. Teraz kolejny w kręgu uczestnik zajmuje zwolnione miejsce i mówi: „Obok jest ..…” i wymienia imię (lub nazwisko) dowolnego uczestnika zabawy, który przenosi się na wolne krzesło, zwalniając tym samym swoje miejsce. W tym momencie dzieci siedzący na prawo i lewo od zwalniającego się właśnie miejsca, usiłują je jak najszybciej zająć. Ten, komu się uda wykrzykuje: „Ja już siedzę”. Osoba na sąsiednim krześle zajmuje zwolnione miejsce i informuje: „Jestem na krześle” i zabawa toczy się dalej jak na początku opisu dopóki kierująca zabawą nie zarządzi jej zakończenia.

Pytania refleksyjne

- Jak ci się podoba nowe miejsce, na którym teraz siedzisz?

- Co jest przyjemnego na tym nowym miejscu, a co jest mniej przyjemne?

- Na czym polega różnica między twoim poprzednim i obecnym miejscem?

Podpowiedź

Kierująca zabawą nauczycielka może postanowić, że po zakończeniu zabawy dzieci pozostają na swoich miejscach do końca lekcji. Należy jednak na samym początku uprzedzić o tym uczestników zabawy. W walce o zwalniane miejsce dzieci mogą sobie zrobić krzywdę, dlatego nauczycielka powinna poprosić uczestników o ostrożność i zachowanie umiaru.

Można też wprowadzić zasadę, że chłopcy muszą zawsze wskazywać dziewczynkę do zajęcia wolnego miejsca, a dziewczęta muszą wskazywać chłopców.

Zabawa 18 – zabawa w dwa kąty

Cele zabawy

- Uczestnicy zabawy lepiej się poznają.

- Poprzez rozmowę po zabawie i w jej trakcie uczestnicy uczą się odnajdywać siebie /porównywać się na tle zachowania/sytuacji innych dzieci. To wzmacnia ich samoświadomość i wiarę w siebie.

- Uczestnicy odkrywają swoje miejsce w różnych układach/konstelacjach – zarówno w grupach, do których należą, jak też w grupach, do których nie należą. Uczestnicy zauważają, że niekiedy pasują do innych, ale też bywa, że stanowią wyjątek. Jednocześnie odkrywają, że z innymi dziećmi dzieje się tak samo.

- Uczestnicy zostają uczuleni na problemy nacisku ze strony grupy oraz na uczucie bycia wykluczonym.

Przebieg zabawy

Kierująca zabawą nauczycielka dzieli klasę na dwie części rysując na podłodze linię. Następnie nauczycielka zadaje pytanie związane z tematem „Kim jestem?” Każda odpowiedź prowadzi do podziału grupy. Skład obydwu grup może się radykalnie zmieniać po kolejnym pytaniu.

Kierująca zabawą dobiera możliwie ciekawe pytania związane z uczestnikami zabawy, prowadzące do podziału grupy. Mogą to być na przykład pytania:

- Każdy kto się urodził w….. (miasto, wieś, kraj, itd.) przechodzi na prawą stronę.

- Każdy, kto zna więcej niż jeden język, przechodzi na lewą stronę.

- Każdy, kto ma brata przechodzi na …..

- Każdy, kto ma siostrę, przechodzi na ….

- Każdy, kto już się kiedyś przeprowadzał, przechodzi na …

Pytania refleksyjne

- Kto dowiedział się czegoś nowego, albo zaskakującego?

- Jak to jest przynależeć do określonej grupy?

- Czy zdarzyło się, że stałeś po jednej stronie klasy całkiem sam? Ja się wtedy czułeś?

Podpowiedzi

Zabawa może być bardziej dynamiczna, kiedy uczestnicy przed zadaniem pytania biegają po klasie, skaczą na dwóch lub jednej nodze etc.

Zabawę tę można także wykorzystać na potrzeby innych tematów lekcji, na przykład dyskryminacji.

Inne warianty tej gry

Pozwolić uczestnikom na wybór innych kryteriów podziału grupy.

Źródło:

Wszystkie opisy gier i zabaw są autorstwa zmarłej w roku 2010 holenderskiej nauczycielki i popularyzatorki etyki humanistycznej, Tryntsje de Groot. Opracowała ona wspaniały podręcznik dla nauczycieli o zastosowaniu gier i zabaw do nauczania etyki pt. Praktijkboek Zin in Spel!? Książkę przetłumaczyła na język niemiecki Ulrike Dausel, a wydał ją Humanistyczny Związek Niemiec (HVD).

Tłumaczenie i opracowanie

Andrzej Wendrychowicz