W zasadzie scenariusz ten nadaje się na lekcje etyki na początku nowego roku szkolnego, ale żeby w pełni skorzystać z zawartych w nim pomysłów, powinno się jeszcze przed wakacjami porozmawiać o tym z uczniami.

Materiał ten przygotowaliśmy z wykorzystaniem scenariusza lekcji  Ferien – Begegnung mit dem Nicht-Alltäglichen  (Wakacje - spotkanie z niecodziennością) opracowanego przez berlińską nauczycielkę Lebenskunde  Katrin Schaar

Podczas wakacji letnich uczniowie przeżywają wiele przygód. Wakacje są przeciwieństwem szkolnej codzienności. To nie są zwyczajne dni. Dzieje się tak nawet wtedy, kiedy nie wyruszamy w dalekie podróże. Ta niecodzienność, to także inny rytm życia, spotkania z innymi ludźmi, a jeśli byliśmy w innych krajach, to również całkiem nowe doświadczenia.

Wiemy, że dzieci chętnie opowiadają o wakacjach. Mają przy tym trudności ze zwięzłym relacjonowaniem i cierpliwym wysłuchaniem opowiadania kolegów.

Celem tej lekcji jest skoncentrowanie się na rzeczowym opowiadaniu o wakacjach. Skierujemy także uwagę uczniów na przeżycie czegoś nadzwyczajnego oraz na spotkania z nieznanym. Pomożemy im dostrzec różnice kulturowe innych ludzi i krajów, uświadomić sobie, że gdzie indziej, to oni są „obcymi”, że inni ludzie inaczej się zachowują, bo wynika to z tamtejszych uwarunkowań życiowych i kulturowych. Pozwoli to dzieciom nauczyć się powściągliwości w ferowaniu ocen i sądów o innych.   

Materiał jest przeznaczony dla klas od 4 wzwyż

Potrzebny czas: 2 – 4 godziny lekcyjne.

Cele nauki

Uczniowie:

- uzyskają możliwość podzielenia się z innymi swoimi wakacyjnymi przeżyciami;

- uświadamiają sobie, że cenne doświadczenia można zbierać zarówno u siebie w domu, mieście, kraju jak też w nieznanym;

- zastanowią się, co jest dla nich nadzwyczajnym przeżyciem;

- uświadomią sobie, że gdzie indziej może być całkiem inaczej;

- dostrzegą, że trzeba sporo wiedzieć o własnym mieście/kraju, żeby móc o tym opowiedzieć innym tak, żeby to zrozumieli;

- zdobędą pierwszą wiedzę o innych standardach kulturowych.

Hasłowy opis przebiegu lekcji 

Wprowadzenie

Kartki z tematami do opowiedzenia: rozmowa o tym, co robiliśmy na wakacjach. Atrybuty lata, kwiaty, owoce.

Śpiewanie piosenek wakacyjnych.

Wykonanie rysunków i kolaży na temat lata.

Rozpracowanie tematu

Rysowanie i pisanie: moje nadzwyczajne przeżycie wakacyjne.

Pamiątki z innych krajów.

Wizualizacja na kartce.

Pogłębienie tematu i zakończenie

Sporządzenie listy: dostrzeżone różnice i podobieństwa w innych miastach/regionach/krajach

Materiały, załączniki

- Kartki z tematami do opowiedzenia

- Karta robocza: Różnice i podobieństwa

- Kartki do Gry powitalnej. 

- Kredki, papier, mapy albo atlas lub globus, nożyczki, papier.

Szczegółowy opis lekcji

Wprowadzenie

Karki z tematami do opowiedzenia

Takie kartki (pomysłodawca: Uwe Lindner) stwarzają możliwość poprowadzenia dyskusji z uczniami skupionej na przerabianym temacie. Zapobiegnie to zbyt długiemu opowiadaniu o wakacjach przez jednych i niesłuchaniu tego przez innych. Dzięki temu mogą się wypowiedzieć także uczniowie, którzy nigdzie nie wyjechali na wakacje. Kartki z tematami (patrz załącznik) leżą zakryte na podłodze. Uczniowie siadają wokół nich w kręgu. Po kolei wyciągają kartki i odpowiadają na zadany temat. W zależności od tematu mogą się do niego odnieść także inni uczniowie. Nie ma potrzeby odpowiadania na absolutnie wszystkie tematy, jeśli nie dotyczą danej osoby.

Rozpracowanie tematu

Rysowanie i pisanie: moje nadzwyczajne przeżycie wakacyjne

Uczniowie wykonują obrazek albo piszą krótki tekst o swoim nadzwyczajnym przeżyciu podczas wakacji (nie chodzi tu o najpiękniejsze, ale o rzeczywiście nadzwyczajne przeżycie). Intencją takiego rysunku lub tekstu jest podzielenie się przeżyciem/wiedzą/doświadczeniem w kontakcie z innymi kulturami i poszerzenie dzięki temu własnych horyzontów.

Pytania zadane w związku z tym zadaniem mogą brzmieć: 

- co jest czymś nadzwyczajnym?

- co jest „obce”, a co jeszcze nie jest?

Można zrobić w klasie wystawę wykonanych rysunków i tekstów.

Pytanie podsumowujące 

Czy koniecznie trzeba wyjechać, żeby przeżyć coś nadzwyczajnego?

Pamiątki z innych krajów

Nauczycielka prosi uczniów o przyniesienie pamiątek wakacyjnych z innych krajów. Mogą to być oczywiście także pamiątki z innych miejscowości, jeśli uczeń nie wyjeżdżał zagranicę.

Mogą one pochodzić także z wcześniejszych podróży, niekoniecznie z ostatnich wakacji.

Na mapie, w atlasie lub na globusie uczniowie lokalizuję pochodzenie przyniesionych pamiątek. Przy tej okazji uczniowie są proszeni o opowiedzenie czegoś o danym kraju/miejscowości. Można przy tej okazji podkreślić podobieństwa i różnice tych miejsc wobec naszej rodzinnej miejscowości. 

Pogłębienie tematu

Uczniowie sporządzają listę: różnice i podobieństwa spostrzeżone w innych krajach/miejscowościach w stosunku do naszych rodzinnych stron.  

Zakończenie

Interaktywna „Gra powitalna“

Nauczycielka pisze na kartkach instrukcje powitalne, np.:

- pomachać ręką,

- pomachać czapką/kapeluszem,

- kłaniać się, składając ręce (jak Japończycy);

- wykrzykiwać hallo!, hallo! z wyciągniętą do góry ręką,

- itp. Itd  (należy uzupełnić tę listę powitań).

Kartki są przygotowane w dwóch kompletach.

Klasa jest podzielona na dwie grupy: przybyszów i witających.  Wśród każdej z grup należy rozdać komplet kartek.

Wyobrażamy sobie następującą sytuację.

Przybywamy na lotnisko w całkiem obcym kraju i mamy być odebrani przez naszych gospodarzy, których nie znamy. To są kraje o innej kulturze, niż nasza. W biurze podróży dostaliśmy instrukcję jak się zachować przy powitaniu (treści na kartkach).

Po sposobie powitania przybysze identyfikują osoby, które wyszły po nich na lotnisko.

Już przy powitaniu można zobaczyć duże różnice kulturowe. Podawanie rąk na powitanie, tak oczywiste w Europie, nie musi być stosowane w innych krajach.

Pytania podsumowujące

- Jak się zachowałeś, żeby odnaleźć swojego gościa/gospodarza?

- Które z form powitania uważasz za miłe, a które nie?

- Czy niektóre formy powitania mogły się wydać nieprzyjazne?

- Jak byś się zachował spontanicznie przy powitaniu?

- Jak powinno się zachować wobec innych zwyczajów? Czy obowiązują tu jakieś reguły?

- Kto powinien się dopasować do kogo (przybysz do gospodarza, czy odwrotnie)?

- Czy zdarzyło ci się już, że nie wiedziałeś, jak należało przywitać kogoś całkiem obcego?

Kartki z tematami do opowiedzenia

Przeczytana książka

Spotkanie ze starymi przyjaciółmi

Odbycie wędrówki w terenie

Kąpiel w basenie/jeziorze/rzece/morzu

Wspólna zabawa z rodzicami

Zwiedzanie muzeum

Zawarcie nowych znajomości

Wycieczka

Wspinaczka po górach

Opalanie się na plaży

Pisanie listu, wysyłanie kartek z pozdrowieniami

Przedsięwzięcie czegoś nadzwyczajnego

Gry i zabawy

Podróż statkiem/pociągiem/autobusem/rowerem

Majsterkowanie

Wynalezienie czegoś nowego

Kłótnia ze znajomymi/bliskimi/nieznajomymi

Granie na instrumentach/ śpiewanie

Jedzenie czegoś nadzwyczajnego/nieznanego

Tęsknienie za szkołą

Karta robocza

Różnice i podobieństwa

Co jest takie same, a co jest inne, kiedy przybywasz do innego miasta/regionu/kraju, w porównaniu z twoją rodzinną miejscowością?

Przetłumaczył i opracował: Andrzej Wendrychowicz