Materiał ten przygotowaliśmy z wykorzystaniem scenariusza lekcji „Wenn es draußem kalt ist…..” opracowanego przez berlińskich nauczycieli Lebenskunde:

Katrin Schaar, Jaap Schilt, Katja Schäfer

Na zewnątrz zrobiło się zimno. Na ogół niechętnie wychodzi się wtedy z domu i dość krotko przebywa na powietrzu. Życie toczy się głównie w pomieszczeniach. No chyba, że wstał bardzo piękny słoneczny dzień i chce się pojeździć na łyżwach lub nartach.

Możemy wybierać, czy chcemy wygodnie, w ciepełku siedzieć w domu, czy jednak posmakować zimy. Ale jakże inaczej jest u ludzi, którzy w ogóle nie mają mieszkania. Zdjęcia w gazetach pokazujące bezdomnych uświadamiają nam, że ludzie potrzebują jednak opieki innych ludzi. Bez dachu nad głową, bez ciepłego ubrania, calkiem inaczej odczuwa się zimno.

Przez tysiące lat zimno było poważnym zagrożeniem dla ludzi. Musieli szukać jaskiń, budować szałasy, przywdziewać się w spreparowane zwierzęce skóry, palić ogniska. Dzisiejsze budynki zwalniają nas przed stosowaniem takich środków ochrony przed zimnem. Już nawet nie bardzo zdajemy sobie sprawę, nie zastanawiamy się, co jest potrzebne do tego abyśmy mieli sucho i ciepło.

Proponowana tu lekcja ma pobudzić uczniów do zastanowienia się, jak zimna pora roku wpływa na ich życie. Ale też powinni się zastanowić, jak sobie z tym radzą bezdomni i porównać swoją i ich sytuację. To, co nam wydaje się oczywiste, nie zawsze takie musi być. Dzisiejszy temat ma pomóc w uświadomieniu sobie, jakie warunki muszą być spełnione, aby człowiek mógł ochronić samego siebie i zaspokoić swoje podstawowe potrzeby.

Materiał jest przeznaczony dla wszystkich poziomów nauczania.

Potrzebny czas: 2 godziny lekcyjne.

Cele nauki

Uczniowie mogą:

● Uświadomić sobie, jak zimno zmienia nasze życie.

● Określić, co miłego i co nieprzyjemnego wiąże się z zimnem?

● Porównać warunki własnego życia z warunkami innych ludzi.

● Zauważyć, że człowiek potrzebuje warunków ochronnych wobec natury.

● Zdefiniować podstawowe potrzeby człowieka.

● Uświadomić sobie, które z tych potrzeb można zrealizować dopiero w warunkach ochronnych.

● Zdefiniować te warunki ochronne.

Hasłowy opis przebiegu lekcji, klasy 1 – 4

Wprowadzenie

● Nauczycielka wprowadza uczniów w temat „Kiedy na zewnątrz jest zimno….”

● Co robisz, kiedy na zewnątrz jest zimno. Zdjęcia lub teksty na plakacie lub na karcie roboczej.

Rozpracowanie tematu

Ocena i uporządkowanie zdjęć według przyjemnych i nieprzyjemnych aspektów zimnej pory roku.

Pogłębienie tematu

● Omówienia zdjęć.

● Dyskusja na forum klasy.

Zakończenie

Wykonanie rysunku na temat, co chroni człowieka przed zimnem.

Hasłowy opis przebiegu lekcji, klasy od 5 wzwyż

Wprowadzenie

● Nauczycielka wprowadza uczniów w temat  „Kiedy na zewnątrz jest zimno….”

● Burza mózgów na temat ZIMNO.

Rozpracowanie tematu

Rozmowa w grupach lub na forum klasy na temat, jak zimno wpływa na przebieg naszego codziennego rozkładu zajęć i życia.

Pogłębienie tematu

● Omówienie zdjęć.

● Dyskusja na forum klasy.

● Kreatywne pisanie.

Zakończenie

Wykonanie rysunku, plakatu lub kolażu na temat: Zimno --- Ciepło ----Ochrona

Materiały

● Karta robocza „Kiedy na zewnątrz jest zimno….”

● Zdjęcia można wyciąć z tygodników lub wyszukać w Internecie i wydrukować.

● Obraz Pietera Bruegela Starszego: Zimowy pejzaż

Szczegółowy opis lekcji

Wprowadzenie

Uważne przyjrzenie się obrazowi Pietera Bruegela Starszego: Zimowy pejzaż

Klasy 1 – 4

Na karcie roboczej „Kiedy na zewnątrz jest zimno….” dzieci rysują, co mogą robić zimą.

Klasy od 5 wzwyż

Burza mózgów na temat ZIMNO. Wszystkie możliwe skojarzenia są zapisywane na dużym arkuszu szarego papieru, na środku którego jest napisane słowo ZIMNO.

Rozpracowanie tematu

Klasy 1 – 4

● Dzieci pokazują sobie i klasie swoje wypełnione karty robocze.

● Pytania wprowadzające do rozmowy:

- Co robicie zimą?

- Gdzie to wszystko robicie?

- Co wam się z tego podoba?

- Co z tego wam się nie podoba?

Klasy od 5 wzwyż

● Odpowiedź na pytanie: jak zimno zmienia nasze życie codzienne. Uczniowie zapisują hasłowo swoje przemyślenia na ten temat.

● Prezentacja i porównanie wyników.

Pogłębienie tematu

Wprowadzenie przez nauczycielkę dla wszystkich klas:

Na pewno odczuwamy i doświadczamy coś niekorzystnego, kiedy na zewnątrz robi się zimno, ale na pewno nie tak wiele, jak ludzie wcześniej, a nawet jak niektórzy ludzie obecnie. Przyniosłam wam zdjęcia ludzi, którzy znacznie dotkliwiej niż my odczuwają zimno. Chciałabym, abyśmy dokładnie przyjrzeli się tym zdjęciom.

Nauczycielka umieszcza zdjęcia na tablicy, wśród zdjęć są też pokazani ludzie bezdomni.

Uczniowie w spokoju, jakby byli w muzeum, przechodzą przed tablicą i uważnie przyglądają się fotografiom. Zastanawiają się nad odpowiedziami na pytania:

● Co widać na tych zdjęciach?

● Jakie myśli przychodzą mi do głowy?

● O co chciałbym zapytać?

Rozmowa podsumowująca:

● Co zobaczyliście na tych zdjęciach?

● Co was szczególnie uderzyło?

●  Co to jest poczucie wspólnoty?

● O co chcecie zapytać?

Nauczycielka wyjaśnia dodatkowo.

W wielu dużych miastach każdej zimy zamarzają bezdomni. Władze niektórych miast pozwalają bezdomnym nocować na stacjach metra. Na przykład w Moskwie wszystkie stacje metra są dostępne dla bezdomnych, jeśli temperatura spada poniżej -10 ºC

Klasy 1 – 4

Wykonanie rysunków, zapisanie na kartce, rozmowa na temat: co jest mi najtrudniej sobie wyobrazić?

Klasy od 5 wzwyż

Kreatywne pisanie: wyobraź sobie, że na zewnątrz jest -15ºC. Nie masz domu. Jak spędzisz taki dzień? Z jakimi problemami musisz się uporać?

Zakończenie

Wspólne dla wszystkich klas.

Rozmowa na forum klasy: czego potrzebujemy, żeby się obronić przed zimnem (ubranie, mieszkanie, ogień, inni ludzie, jedzenie). Należy rozmawiać tylko o podstawowych potrzebach ludzi.

Klasy 1 – 4

Wykonać rysunek: co chroni nas przed zimnem.

Klasy od 5 wzwyż

● Wykonać kolaż, plakat/rysunek na temat:   Zimno ---- Ciepło ---- Ochrona

● Wystawa wykonanych prac

Tłumaczył i opracował:  Andrzej Wendrychowicz

Pieter Bruegel Starszy : Zimowy pejzaż