Od Redakcji

Publikujemy treść listu, jaki  Fundacja Wolność od Religii wysyła do dyrekcji szkół, które nie przestrzegają  przepisów Rozporządzenia MEN z 14 kwietnia 1992 w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w publicznych przedszkolach i szkołach oraz  rozporządzenia MEN z 7 lutego 2012 roku w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych.

Chodzi o dwa przypadki nagminnego naruszania ww. rozporządzeń, a mianowicie

- organizowanie lekcji religii bez zbierania  pisemnych deklaracji rodziców wyrażających wolę posłania swojego dziecka na katechezę, oraz

- żądanie od rodziców pisemnej deklaracji, że ich dziecko nie będzie uczęszczać na lekcje religii.

Jeśli także w szkole Państwa dzieci takie praktyki mają miejsce, gorąco zachęcamy do ich zgłoszenia  Fundacji Wolność od Religii na adres mailowy Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Z listów do redakcji portalu etykawszkole.pl wiemy, że dzieje się tak w ogromnej liczbie szkół. Wpisywanie religii do planu lekcji bez pytania rodziców, a jednocześnie nieorganizowanie lekcji etyki z powodu rzekomego braku zainteresowania tym przedmiotem to, niestety, ciągle jeszcze codzienna praktyka w polskich szkołach. Wspierając kampanię fundacji Wolność od Religii przyczynimy się do zaprzestania, a przynajmniej znacznego ograniczenia tych praktyk. Spowodujemy, że będziecie Państwo każdego roku pytani, czy chcecie posłać dziecko na religię, czy etykę.  Mamy nadzieję, że wybierzecie tę drugą. Dla porządku przypominamy że możecie wybrać i jedną i drugą, albo żadną.

Fundacja Wolność od Religii Lublin dn. 25.09.2013

Ul. Fryderyka Chopina 41/2

20-023 Lublin

Szanowni Państwo,

W ramach prowadzonej przez Fundację Wolność od Religii z siedzibą w Lublinie kampanii społecznej „Religia i etyka w szkole” na rzecz przestrzegania w naszym kraju prawa oświatowego, jak również w związku z wejściem w życie przepisów Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej (MEN) z dnia 7 lutego 2012 roku w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz.U. z dnia 22 lutego 2012 roku) chcielibyśmy zwrócić Państwa uwagę na następujące zagadnienie.

Na zasadzie § 4 ust. 2 pkt. 1 ) Rozporządzenia MEN z dnia 7 lutego 2012 roku w szkolnym planie nauczania uwzględnia się również wymiar godzin „zajęć religii lub etyki, zgodnie z przepisami w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w publicznych przedszkolach i szkołach”, tj. zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej (MEN) z dnia 14 kwietnia 1992 roku w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w publicznych przedszkolach i szkołach. (Dz. U. z dnia 24 kwietnia 1992 r. z późn. zm.)

Na mocy § 1 ust. 1 Rozporządzenia MEN z dnia 14 kwietnia 1992 roku, „w publicznych przedszkolach organizuje się, w ramach planu zajęć przedszkolnych, naukę religii na życzenie rodziców (opiekunów prawnych).” W publicznych szkołach podstawowych, gimnazjach, ponadpodstawowych i ponadgimnazjalnych, zwanych dalej „szkołami”, organizuje się w ramach planu zajęć szkolnych naukę religii i etyki:

1)   w szkołach podstawowych i gimnazjach - na życzenie rodziców (opiekunów prawnych),

2)   w szkołach ponadpodstawowych i ponadgimnazjalnych - na życzenie bądź rodziców (opiekunów prawnych), bądź samych uczniów (po osiągnięciu pełnoletności o pobieraniu religii i etyki decydują sami uczniowie).

Zgodnie z § 1 ust. 2 ww. Rozporządzenia MEN z dnia 14 kwietnia 1992 roku „życzenie”, o którym mowa powyżej, jest wyrażane w najprostszej formie oświadczenia, które nie musi być ponawiane w kolejnym roku szkolnym, może natomiast zostać zmienione.

Mając powyższe na uwadze, zwracamy Państwa uwagę, że niezbędną przesłanką dla zorganizowania w ramach planu zajęć szkolnych nauki religii lub etyki jest uprzednie otrzymanie od rodzica (opiekuna prawnego) lub odpowiednio ucznia oświadczenia w formie pisemnej podpisanego przez rodzica (opiekuna prawnego) lub odpowiednio ucznia obejmującego oznaczenie imienia i nazwiska ucznia oraz jego życzenie (deklarację) uczestnictwa w zajęciach z określonej religii lub etyki.

Innymi słowy brak takiego oświadczenia, złożonego do dokumentacji prowadzonej przez szkołę, powoduje brak niezbędnej przesłanki do dopuszczenia takiego ucznia do zajęć z religii lub etyki a tym samym powoduje obowiązek nieuwzględniania takiego ucznia przy obliczaniu wskaźników określonych w § 2 ust. 1 ww. Rozporządzenia, na mocy których tworzy się grupy międzyoddziałowe lub międzyszkolne.

Co więcej, zorganizowanie przez publiczne przedszkole lub szkołę zajęć z religii lub etyki pomimo braku oświadczenia w formie pisemnej podpisanego przez rodzica (opiekuna prawnego) lub odpowiednio ucznia, prowadzi do poniesienia przez jednostkę samorządu terytorialnego wydatków finansowanych z subwencji ogólnej na oświatę bez podstawy prawnej.

W szczególności brak w takim przypadku podstaw prawnych dla zatrudnienia nauczyciela religii, nauczyciela etyki, katechety przedszkolnego lub szkolnego a jednocześnie sprawozdawczość szkoły do SIO MEN dotycząca takich zajęć jest dotknięta wadą i prowadzi do nieprawidłowości w obliczaniu subwencji oświatowej ogólnej w kolejnych latach szkolnych.

Jednocześnie, jak wskazują doniesienia prasowe „Bywa, że dyrektorzy szkół często łamią prawo i zakładają, że na lekcje religii chodzić chcą wszyscy, a od tych, którzy mają inne zdanie, żądają deklaracji o rezygnacji zajęć. A powinno być odwrotnie – podkreśla gazeta.pl.” (Gazeta Wyborcza, 22.11.2012, „Prawie 900 szkół bez lekcji religii. To już możliwe w Polsce” autorka tekstu: Anna Pawłowska).

Zdarza się i tak, że szkoły lub przedszkola publiczne organizują zajęcia z religii lub etyki nie odbierając jakichkolwiek oświadczeń, opierając się li tylko na „milczącej zgodzie” i bezprawnym wpisaniu uczniów na lekcje religii lub etyki, co prowadzi w praktyce do potencjalnych wyłudzeń środków finansowych z subwencji oświatowej ogólnej.

Mając powyższe na uwadze, bardzo prosimy o zapewnienie w Państwa placówce oświatowej, finansowej z środków publicznych, poszanowania przepisów prawa oświatowego, poprzez zapewnienie przejrzystej procedury odbioru od rodziców dzieci rozpoczynających zajęcia w roku szkolnym 2013/2014 odpowiedniego oświadczenia w formie pisemnej. W przypadku jeśli pozostali rodzice lub uczniowie nie złożyli takich oświadczeń prosimy o pilne uzupełnienie tych wymagań ustawowych celem zapewnienia przestrzegania prawa.

Ze swej strony zwrócimy się do odpowiedniej Regionalnej Izby Obrachunkowej, której ustawowym zadaniem jest sprawowanie nadzoru nad działalnością jednostek samorządu terytorialnego w zakresie spraw finansowych o przeprowadzenie odpowiednich czynności kontrolnych zmierzających do sprawdzenia zgodności dokumentacji oświatowej z dokonywanymi wydatkami na prowadzenie zajęć z religii lub etyki.

Jednocześnie przypominamy Państwu, że na zasadzie § 23 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 19 lutego 2002 roku w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji (Dz. U. z dnia 16 marca 2002 r. z późn. zm.) „Dyrektor przedszkola, szkoły i placówki ponosi odpowiedzialność za właściwe prowadzenie i przechowywanie dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej (...)”

Szanowni Państwo, otrzymaliśmy ponadto informację, iż żądają Państwo od rodziców dzieci nieuczęszczających na lekcje religii składania odrębnych oświadczeń (wzór w załączeniu). Informujemy, iż są one sprzeczne z Rozporządzeniem i zapisami Konstytucji (art. 53 punkt 7). Religia oraz etyka to zajęcia dodatkowe. Szkoła nie może wymagać od rodziców podpisywania się pod oświadczeniem, iż ich dzieci nie będą uczęszczać na zajęcia nadobowiązkowe. Dotyczy to zarówno lekcji religii jaki i etyki. Jeżeli nie zmienią Państwo sposobu organizacji zajęć, dostosowując go do obowiązującego prawa oświatowego będziemy zmuszeni interweniować we właściwym Kuratorium Oświaty.

Zgodnie z Rozporządzeniem MEN z dnia 14 kwietnia 1992 roku i treścią
paragrafu 3 "Szkoła jest obowiązana zapewnić w czasie trwania lekcji religii lub etyki opiekę lub zajęcia wychowawcze uczniom, którzy nie korzystają z nauki religii lub etyki w szkole."

Z poważaniem,

Dorota Wójcik

Prezeska Zarządu