We wrześniu ubiegłego roku Sejm jednogłośnie uchwalił rok 2012 Rokiem Janusza Korczaka. Tytułem przypominania biografii Starego Doktora cytujemy obszerne fragmenty pięknego przemówienia Posłanki Sprawozdawcy, pani Urszuli Augustyn podczas debaty nad projektem uchwały sejmowej o ustanowieniu Roku Korczakowskiego.
W przemówieniu jest także zapowiedź iście imponującego cyklu wszelkiego rodzaju imprez i uroczystości korczakowskich w Polsce i zagranicą.
Na końcu podajemy linki do niektórych z tych inicjatyw i przedsięwzięć.
Gorąco zachęcamy nauczycieli etyki do przybliżenia uczniom postaci tego wybitnego pedagoga i dobrego człowieka. Chętnie opublikujemy na portalu propozycje na poprowadzenie lekcji lub informacje o obchodach Roku Korczakowskiego w Waszej szkole.
Pani Poseł Augustyn powiedziała: (…) Henryk Goldszmit, bo tak brzmiało jego prawdziwe nazwisko, to prekursor walki o prawa dziecka, twórca nowoczesnego antyautorytarnego systemu wychowania, opartego na różnych formach dziecięcego samorządu, lekarz z wykształcenia i zawodu, pisarz z talentu, wychowawca i pedagog z powołania i wyboru, w latach 1912–1942 dyrektor warszawskiego Domu Sierot dla dzieci żydowskich, od 1919 r. współorganizator Naszego Domu dla dzieci polskich, wykładowca w Państwowym Instytucie Pedagogiki Specjalnej, współpracownik wielu pism, założyciel „Małego Przeglądu” – pierwszego czasopisma redagowanego wraz z dziećmi, autor popularnych pogadanek radiowych, czyli „Gadaninek Starego Doktora”. Napisał m.in. „Jak kochać dziecko”, „Prawo dziecka do szacunku”, „Króla Maciusia Pierwszego”, chyba ukochanego przez wszystkie dzieciaki i ich rodziców, „Króla Maciusia na wyspie bezludnej” i jeszcze kilka innych pozycji.
Miłość do dzieci i wierność swoim przekonaniom przypieczętował własnym życiem. Mimo szansy opuszczenia getta w 1942 r. pozostał ze swymi podopiecznymi i zginął wraz z nimi wywieziony do niemieckiego nazistowskiego obozu zagłady w Treblince.
Pedagogika Janusza Korczaka jest niezwykle rzadko spotykanym w literaturze pedagogicznej typem liberalnej rodzimej refleksji o wychowaniu, ufundowanej na idei sumienia i autoodpowiedzialności. Stanowi ona dość ostrożny i uwolniony od wszelkiego moralizmu typ myślenia o tym, jak pedagodzy powinni postępować wobec wychowanków, by nie naruszyć wzajemnego prawa do wolności i godnego życia.
Radykalizm w myśleniu Korczaka, konsekwencja w działaniu oraz miłość w odczuwaniu wzajemnych relacji z dziećmi stworzyły niepowtarzalną koncepcję nowego wychowania, której istotą jest poszukiwanie gwarancji dla ludzkiej, a nade wszystko dziecięcej wolności i dla sensu ludzkiego życia. Podkreślenia wymaga, że myśl Janusza Korczaka legła u podstaw ideowych Konwencji o prawach dziecka, najważniejszego i najbardziej powszechnego dokumentu prawa międzynarodowego chroniącego prawa dziecka, a uchwalonego z polskiej inicjatywy przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych w 1989 r.
Na szczególną uwagę zasługuje fakt, że Rok Janusza Korczaka zapowiada się jako prawdziwy rok praw dziecka. Będzie w nim miało miejsce szereg ważnych wydarzeń związanych z ochroną praw dziecka, między innymi otwarcie do podpisania Protokołu fakultatywnego do Konwencji o prawach dziecka, ustanawiającego mechanizm skargowy, wdrożenie nowego programu Rady Europy dotyczącego praw dziecka na lata 2012–2015, ratyfikacja przez Polskę Konwencji Rady Europy o ochronie dzieci przed seksualnym wykorzystywaniem i niegodziwym traktowaniem w celach seksualnych, upowszechnianie wytycznych Rady Europy w sprawie sądownictwa przyjaznego dzieciom.
Rząd, a także instytucje państwowe i organizacje pozarządowe przewidują liczne przedsięwzięcia służące promocji życia i twórczości Janusza Korczaka na skalę zarówno ogólnopolską, jak i międzynarodową. Mają one obejmować obszary związane z prawami dziecka, samorządnością dziecięcą, działalnością na rzecz dzieci, publicystyką, promocją i rozpowszechnianiem książek Janusza Korczaka, pedagogiką, medycyną, psychologią dziecięcą, promowaniem pozytywnego rodzicielstwa, resocjalizacją nieletnich i opieką nad dzieckiem trudnym.
W roku 2012 planowane są także: reaktywowanie Międzynarodowej Nagrody Literackiej im. Janusza Korczaka, ustanowienie Medalu za Zasługi w Obronie Praw Dziecka, nagrody nadawanej przez rzecznika praw dziecka, emitowanie monety Narodowego Banku Polskiego z okazji 70. rocznicy śmierci Janusza Korczaka, dedykowanie Januszowi Korczakowi Warszawskich Targów Książki oraz specjalne ekspozycje, odczyty, widowiska na międzynarodowych targach książki w Moskwie i we Frankfurcie, organizacja Międzynarodowego Kongresu Korczakowskiego w Warszawie, promowanie idei Janusza Korczaka poprzez sieć polskich placówek dyplomatycznych, organizacja 16 konferencji naukowych z udziałem dzieci i młodzieży, organizacja obchodów 45-lecia Orderu Uśmiechu dedykowanych Januszowi Korczakowi, a także organizacja ogólnopolskiej akcji profilaktycznej dla młodzieży pn. „Przystanek Korczak”. Planuje się również szereg wydarzeń naukowych poświęconych prawom dziecka w kontekście europejskim. Podejmowane są działania mające na celu zorganizowanie sesji Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy z udziałem dzieci (…)
Janusz Korczak, jego praca, idee, osiągnięcia wychowawcze, społeczne i literackie w sposób szczególny zasługują na uhonorowanie przez Wysoką Izbę uchwałą o ustanowieniu roku 2012 rokiem jego imienia i pedagogicznych idei. Rok Janusza Korczaka przyczyni się do promocji najszlachetniejszych osiągnięć polskiej myśli pedagogicznej, medycznej, prawnej, podkreśli wkład Polski w międzynarodowe dzieło ochrony praw człowieka, uwypukli najbardziej pozytywne aspekty integracji społeczeństwa polskiego i społeczności międzynarodowej wobec wypracowanych w naszym kraju koncepcji. Nade wszystko ma szansę stać się pretekstem do działań dla dobra dzieci na całym świecie i refleksji nad odpowiedzialnością za wychowanie kolejnych pokoleń Polaków (...)
Dane ze strony Ośrodka Rozwoju Edukacji . Instytucje i organizacje zaangażowane w organizację Roku Korczaka:
• Biuro Rzecznika Praw Dziecka
• Polskie Stowarzyszenie im. Janusza Korczaka
• Strona Fundacji Kidprotect
• Przystanek Korczak na Facebooku
• Ośrodek Dokumentacji i Badań KORCZAKIANUM oddział Muzeum Historycznego m. st. Warszawy
• Fundacja Korczakowska
• Baza wiedzy – literatura – Janusz Korczak
• Żydowski Instytut Historyczny
• Kulturologia polska XX wieku – Janusz Korczak
• Muzeum Walki i Męczeństwa Trebllinka
• Janusz Korczak – życie i twórczość (zestawienie bibliograficzne w wyborze)
Opracował Andrzej Wendrychowicz