Tytułem wstępu i wprowadzenia do cyklu scenariuszy dotyczących technologii Informacyjno-komunikacyjnych (TIK) w szkole prosimy przeczytać tekst
Uczniowie jednej z klas gimnazjalnych w ramach pracy semestralnej mieli napisać około 20 stron na dowolnie wybrany przez siebie temat. Stefanie nie doceniła nakładu pracy na wykonanie zadania i wzięła się za pisanie stanowczo za późno. Przeszukując Internet, na stronie o pracach domowych, znalazła tekst na temat, jaki sobie wybrała. Za tę pracę uczennica, autorka tekstu dostała ocenę „bardzo dobry”. Stefanie za niewielką opłatą mogła pobrać tekst z sieci. Poprzestawiała kolejność akapitów i dorzuciła trochę swoich uwag. Zaczęła się zastanawiać, czy powinna wybrane fragmenty ściągniętego z sieci tekstu umieścić w swojej pracy jako cytaty, czy też nie przyznawać się do zapożyczenia tekstu.
Pytania
1. Czy Stefanie mogła w dowolny sposób wykorzystać cudzą pracę domową, skoro zapłaciła za jej ściągnięcie z sieci?
2. Czy sytuacja byłaby inna, gdyby treści w swojej pracy domowej przepisała z jakiejś książki, albo odpisała od kolegi?
3. Jak nauczyciele mogą rozpoznać przypadki plagiatu?
………………………………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
Tematy pod rozwagę
1. Ściągnięcie za pieniądze z sieci czyjejś pracy domowej nie jest zabronione, ale przedstawienie jej jako swojej jest niedopuszczalne. Nawet jeśli ktoś nabył prawo do wykorzystania tekstu, to dysponentem praw autorskich jest nadal autor tekstu. Także wtedy, kiedy w ściągniętym tekście wprowadzono niewielkie zmiany i dopasowania do potrzeb nabywcy tekstu.
2. Wyjątek stanowią Licencje „Creative Commons”, w których autor tekstu jednoznacznie zezwala na adaptację jego dzieła. Jest to jednak związane z różnymi warunkami. Przeważnie powstała w ten sposób nowa wersja dzieła/tekstu musi być także dostępna na zasadach „Creative Commons”. W omawianym przypadku tekst Stefanie musiałby być opatrzony dobrze widoczną, stosowną uwagą.
3. Stefanie może cytować fragmenty zakupionego w sieci tekstu. Zwyczajowo należy taki fragment wziąć w cudzysłów i opatrzyć odnośnikiem do tekstu źródłowego. Można w tym względzie zasięgnąć rady, jak się robi bibliografię do tekstów.
4. Nauczyciele mogą rozpoznać plagiat po różnych objawach. Pierwszą oznaką może być styl tekstu i zastosowane słownictwo, które odstają od dotychczasowych osiągnięć i poziomu ucznia. Można też wrzucić w wyszukiwarkę internetową jakiś charakterystyczny zwrot lub fragment tekstu. Należy przy tym taki zwrot, fragment wpisać do wyszukiwarki w cudzysłowie. Istnieją także specjalne oprogramowania do badania tekstów podejrzanych o plagiat.
……………………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
Tłumaczył i opracował Andrzej Wendrychowicz
Źródło: ICT Und Ethik, Ethische Probleme und ethische Lerngelegenheiten beim Einsatz neuer Medien in der Schule, Wydawca: SFIB, Schweizerische Fachstelle für Informationstechnologien im Bildungswesen, Bern 2006. http://guides.educa.ch/de/ict-ethik